Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı
Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı

KOP İlleri

 

Aksaray, Karaman, Konya, Niğde, Nevşehir, Yozgat, Kırıkkale ve Kırşehir illerini içine alan KOP Bölgesi, tarih öncesi çağlardan günümüze uzanan her dönemde, kültür tarihinin önemli bir merkezi olmuş ve çok sayıda uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. İnsanlığın kültürel gelişim sürecinde, üretim, beslenme, teknoloji, inanç ve sosyal yaşam unsurlarının yeniden biçimlenme faaliyetleri, başta Çatalhöyük olmak üzere, Bölge'deki kültürel alanlarda hayat bulmuş; bu önemli gelişmeler Bölgenin İmparatorluğun merkezi olmasına kadar uzanmıştır. Tarih içinde oluşmuş bu önemli kültürel ve sosyal birikimler, günümüzde KOP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı ile yeniden bir entegre kalkınma sürecine girmiştir.

 

KOP BÖLGESİNİN KÜLTÜREL TARİHİ

KOP Bölgesi, tarih öncesi çağlardan günümüze uzanan her dönemde, kültür tarihinin önemli bir merkezi olmuş ve çok sayıda uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bu Bölge’de, insan yaşamı ve kültürüne ait en eski bulgular, Niğde ve Karaman illerinde ortaya çıkarılmıştır. Niğde'nin kuzeydoğusunda yer alan Göllü Dağ ve çevresinin, yapılan kazı ve yüzey araştırmaları ile Alt Paleolitik Dönem’de, 800.000'li yıllardan itibaren özellikle obsidyen yataklarının bolluğu nedeni ile kullanıldığı görülmektedir. Göllü Dağ’ın arkeolojik ve kültürel açıdan önemi, alet yapımında farklı teknik ve becerileri kullanabilen Homo erectus ve Neandertaller gibi ilk insan gruplarına işaret etmesidir. Paleolitik döneme ait diğer bir yerleşme olan Pınarbaşı'nda da (Karaman-Süleymanhacı Köyü) mikrolitik alet örnekleri bulunmuştur.


Üretim, beslenme, teknoloji, inanç ve sosyal olarak yaşamı belirleyen unsurların yeniden biçimlenme sürecini yansıtan Neolitik döneme ait yerleşmeler, Bölge'de çok miktarda bulunmaktadır. Konya yakınlarında yer alan Çatalhöyük yerleşimi, bu döneme ışık tutan en önemli çalışmalardandır. Burada ortaya çıkarılan evlerin iç tasarımlarında, işlevsel kaygıların vurgulanması ve ana tanrıça kültünün inanç sisteminde yerini alması, kültürel açıdan önemli gelişmelerdir. Niğde Köşk Höyük (Bor- Bahçeli Beldesi), Pınarbaşı yerleşimi (Karaman) bu döneme ait buluntu veren diğer yerleşmelerdir.

Yerleşmelerin daha da büyüdüğü, ilerleyen alet teknolojisi ile birlikte, topluluklarda iş bölümünün geliştiği Kalkolitik dönemde de Bölge’deki iskan devam etmiştir. Konya Çatalhöyük, Karaman Can Hasan Höyüğü, Niğde Tepecik Höyük bu dönemin önemli yerleşmeleridir.

Bronz Çağı yerleşmelerinin ise; özellikle Karaman’ın kuzey, kuzeydoğu ve kuzeybatı bölgelerinde ovalarda toplandığı tespit edilmiştir. Abdullah Höyük, Akyokuş Höyük, Boz (Güllü) Höyük, Büyükgonu (Unu) Höyük, Çardagin Höyük, Davda Höyük bu döneme ait yerleşimlerden birkaçıdır.

Hititler öncesinde, Asur ticaret yollarında yer alan yerleşim yerlerinde Asur kültürünün etkileri görülmektedir. Acemhöyük (Aksaray), Karahöyük (Konya) bu döneme ilişkin önemli buluntular vermişlerdir. M.Ö 1600'lü yıllarda Hitit Krallığı'nın (1.Hattuşili ve oğulları) güneydeki bölgeleri denetimi altına alarak Akdeniz kıyılarına açılma girişimlerinin izlerini ise; Zeyve Höyük, Yalburt Havuzu (Ilgın), Eflatun Pınar (Beyşehir), Fasıllar Anıtı gibi eser ve yerleşimlerde görmekteyiz.

Bölge, Hititlerin ardından Frig uygarlığına ev sahipliği yapmıştır. Özellikle tarım, hayvancılık, ahşap ve maden işçiliği gibi alanlarda başarı göstermiş olan bu uygarlığa ait buluntular Sızma, Sille (Konya) yerleşimlerinde ortaya çıkarılmıştır.

Bölge'nin M.Ö. VII. yüzyıldaki konukları Lydialılar, M.Ö. VI. yüzyılda Persler olmuşlardır. M.Ö. 334 yılında ise Makedonya Krallığı'na bağlanmıştır. M.Ö. I. yüzyılda Pontus yönetiminde kalmış, bu dönemi izleyen yıllarda Pontus ve Romalılar arasında el değiştirmiştir. VII. yüzyılda Sasaniler ve Araplar kısa süreli olarak Bölge’de varlık göstermişlerdir.

Oğuz boylarının 1071 yılında Anadolu'ya girişi, yeni bir sosyal ve kültürel atmosferin oluşmasını sağlamıştır. Özellikle Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın Bölge'ye hakim olup batıya yönelmesi, Selçuklu Devleti'nin oluşum sürecini başlatmıştır. 1074 yılında kurulan Devlet'in başkenti Konya olmuştur. Bu dönemde Konya başta olmak üzere, özellikle mimari, felsefe, edebiyat, teoloji, müzik gibi sanatın çeşitli alanlarında üretilen eserlerle KOP Bölgesi Anadolu'ya ışık yaymıştır.

Selçuklu Devleti'nin yıkılışının ardından Bölge’de Karamanoğlu Beyliği'nin hakimiyeti görülür. Osmanlı İmparatorluğu Bölge'yi 1465 yılında sınırları içine katmıştır. Osmanlılar zamanında da eyalet merkezi olan Bölge, sosyal ve kültürel önemini bu dönemde de sürdürmüştür.

Kurtuluş Savaşı sırasında Batı Cephesi Komutanlığı'nda mücadele veren Bölge, 1920’de işgalden tamamen kurtulmuştur. Kültürel altyapısının güçlü oluşu, KOP illerini Cumhuriyet döneminde de önemli kılmış ve hızla kalkındırmıştır. 

 

 

* 6 Haziran 2016 tarihli 8870 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile görev alanına Nevşehir ve Yozgat illeri,

* 7 Eylül 2016 tarihli ve 2016/9140 sayılı kararnameye ilişkin ekli Bakanlar Kurulu Kararı ile ise Kırıkkale ve Kırşehir de KOP Bölgesi'ne dahil edilmiştir.